Trądzik pospolity to przewlekła, niezakaźna choroba mieszków włosowych i ujść gruczołów łojowych. Jedno z najczęściej występujących schorzeń dermatologicznych, które dotyka głównie osoby w wieku młodzieńczym, choć nie tylko. Charakterystyczne dla trądziku pospolitego są zarówno niezapalne, jak i zapalne wykwity. Trądzik pospolity można leczyć na wiele sposobów, a jedną z skuteczniejszych metod jest hirudoterapia. Dlaczego warto przystawiać pijawki przy trądziku? Odpowiadamy!
Trądzik pospolity – co to jest?
Trądzik pospolity (acne vulgaris) to jedna z najczęściej występujących chorób skóry. Ma przewlekły charakter i jest niezakaźna. Wynika z nadmiernej aktywności gruczołów łojowych i cechuje się zmianami skórnymi.
Bardzo często trądzik pospolity nazywany jest trądzikiem młodzieńczym, ponieważ większość przypadków tej choroby dotyczy nastolatków w okresie dojrzewania. Coraz częściej jednak trądzik staje się problemem osób dojrzałych – obserwuje się wzrost zachorowań ludzi między 20. a 40. rokiem życia.
Rodzaje trądziku
W zależności od stopnia zaawansowania trądziku, rodzaju wykwitów oraz przyczyn ich występowania, stosuje się podział na różne rodzaje trądziku. Wyróżnia się:
- postaci łagodne – trądzik zaskórnikowy (niezapalny), trądzik grudkowy, trądzik grudkowo-krostkowy (zapalny),
- postaci umiarkowane – trądzik guzkowy i trądzik grudkowo-krostkowy,
- postaci ciężkie – trądzik ropowiczy, trądzik skupiony, trądzik bliznowaty, trądzik piorunujący, trądzik odwrócony, trądzik guzkowo-cystowy,
- pozostałe rodzaje trądziku – trądzik wieku dorosłego, trądzik kosmetyczny, trądzik polekowy, trądzik zawodowy, trądzik niemowlęcy, trądzik samouszkadzający.
Przyczyny trądziku pospolitego
Trudno jest wskazać jedną przyczynę wystąpienia trądziku. Etiologia przypadłości jest wieloczynnikowa. Wśród powodów wystąpienia trądziku pospolitego wymienia się m.in.:
- uwarunkowania genetyczne,
- przerost gruczołów łojowych i nadmierne wytwarzanie łoju,
- przemiany hormonalne okresu pokwitania,
- nadmierne rogowacenie ujść przewodów jednostek włosowo-łojowych,
- proces komedogenezy,
- wpływ bakterii i drożdżaków,
- stosowanie niektórych kosmetyków,
- przyjmowanie niektórych leków.
Trądzik pospolity – objawy
Najbardziej typowym objawem, po którego pojawieniu się można podejrzewać trądzik pospolity, są zaskórniki w skórze. Wyróżnia się dwa rodzaje zaskórników: otwarte o drożnych ujściach gruczołów łojowych i zamknięte o niedrożnych ujściach gruczołów łojowych. Zaskórniki otwarte potocznie nazywane są wągrami, mają ciemną barwę, z kolei zaskórniki zamknięte to drobne, wypukłe punkty o lekko żółtawym kolorze.
Objawy trądziku pospolitego to m.in.:
- zmiany niezapalne – mikrozaskórniki przeobrażające się w zaskórniki zamknięte,
- zmiany zapalne – grudki, guzki, krosty, cysty i nacieki zapalne,
- zmiany pozapalne – przebarwienia, blizny zanikowe, blizny przerosłe, bliznowce.
Niekiedy dodatkowo występują objawy ogólne takie jak podwyższona temperatura. Przebieg choroby jest przewlekły, przy czym zmiany trądzikowe nieco lepiej wyglądają w okresie letnim.
Zmiany trądzikowe lokalizują się przede wszystkim na twarzy, choć u niektórych mogą się one pojawić także na ramionach, dekolcie i plecach, czyli miejscach o największej ilości gruczołów łojowych.
Rozpoznanie trądziku pospolitego
W diagnostyce zmian trądzikowych lekarz wykorzystuje badania podmiotowe i przedmiotowe, w których uwzględnia przede wszystkim rodzaj i lokalizację zmian skórnych. W przypadku osób w okresie dorastania bierze pod uwagę wysokość i masę ciała oraz przebieg wzrastania.
Duże znaczenie ma znalezienie bezpośredniej przyczyny wystąpienia trądziku. Dlatego konieczne jest wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych. Wśród najczęściej zlecanych znajduje się m.in. morfologia krwi obwodowej wraz z rozmazem, stężenie glukozy we krwi, lipogram, badanie cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL i HDL cholesterolu z oznaczeniem triglicerydów czy oznaczanie konkretnych hormonów. O tym, jakie badania należy zrobić, decyduje lekarz dermatolog na podstawie stanu zdrowia pacjenta.
Trądzik pospolity – leczenie
Leczenie trądziku pospolitego nie dość, że jest długie i żmudne, to w dodatku nie zawsze daje zadowalające efekty – nierzadko pozostałością są widoczne na skórze przebarwienia pozapalne i blizny. W łagodnych postaciach trądziku pospolitego podaje się przede wszystkim leki miejscowe i stosuje odpowiednią pielęgnację skóry, a w cięższych wdraża się leczenie specjalistyczne i ogólne. W leczeniu miejscowym stosuje się m.in. antybiotyki (np. klindamycynę, erytromycynę, tetracyklinę), kwas azelainowy czy retinoidy. W cięższych stanach pacjenci przyjmują antybiotyki, w szczególności należące do tetracyklin, a także leki antyandrogenne.
Pijawki na trądzik pospolity
Skuteczną metodą leczenia trądziku jest hirudoterapia, co zostało potwierdzone naukowo. Naukowiec S. S. Deshmukh przeprowadził badanie, w którym udział wzięło 80 osób cierpiących na trądzik. Podzielono ich na 4 grupy po 20 osób i w zależności od grupy stosowano inne podejście do leczenia:
- w I grupie zastosowano hirudoterapię,
- w II grupie oprócz terapii pijawkowej podjęto doustne i miejscowe środki przeciwtrądzikowe,
- w III grupie wykorzystywano do leczenia pijawki i antybiotyki,
- w IV grupie stosowano nowoczesne techniki leczenia, w tym antybiotyki.
Najszybszą i najskuteczniejszą metodą leczenia okazała się sama hirudoterapia – pijawki zmniejszyły ból i tkliwość. U wszystkich pacjentów, którzy zostali poddani terapii pijawkowej, zniknęło zaczerwienienie, z kolei u osób leczonych wyłącznie antybiotykami przywrócenie właściwego koloru skóry zajęło dwukrotnie więcej czasu.
Przeprowadzone badanie wykazało, że hirudoterapia działa także na blizny potrądzikowe. Najlepsze efekty uzyskano, stosując hirudoterapię razem z doustnymi i miejscowymi środkami przeciwtrądzikowymi.