Medycyna holistyczna ma wielu zwolenników i jeszcze więcej przeciwników, mimo to z roku na rok zyskuje coraz większą popularność. Nie jest określoną metodą praktyk leczniczych, lecz filozofią zdrowia. Nie ma większego znaczenia, czy medycyna konwencjonalna do nas przemawia, czy nie, niezaprzeczalnym faktem bowiem jest, że była praktykowana setki lat temu, a niektóre metody leczenia wykorzystywane są po dziś dzień.
Co to jest medycyna holistyczna?
Aby lepiej zrozumieć sens medycyny holistycznej, w pierwszej kolejności warto przeanalizować, skąd wzięła się jej nazwa. Hasło „holistyczny” pochodzi od greckiego słowa holos, czyli całość. W kontekście medycyny holizm polega na postrzeganiu człowieka jako jeden układ obejmujący ciało, ducha i umysł, a także wszelkie powiązania ze światem zewnętrznym.
Według filozofii medycyny holistycznej lecząc pacjenta, nie powinno się skupiać wyłącznie na chorym narządzie lub zdiagnozowanym schorzeniu, ani też obrać za cel wyłącznie zwalczenie objawów dolegliwości. Należy starać się dotrzeć do przyczyny choroby. A te mogą być naprawdę różne.
W myśl medycyny holistycznej niektóre choroby, którym towarzyszą uporczywe symptomy, nie są, jak się niektórym wydaje, chorobami ciała, tylko duszy. Zgodnie z tą teorią mogą wynikać np. z niewyleczonych problemów o psychicznym podłożu lub silnych emocjonalnych przeżyć.
Leczenie holistyczne w historii medycyny
Leczenie holistyczne ma wielowiekową historię, nie jest to żaden wymysł XXI wieku. W tradycyjnej medycynie chińskiej choroba jest objawem zaburzenia przepływu energii pomiędzy poszczególnymi elementami całości, którą stanowi sam człowiek we wszystkich aspektach życia. Przywrócenie utraconej równowagi ma umożliwić pacjentowi powrót do zdrowia.
Koncepcja medycyny holistycznej jest bardzo podobna. Grecki myśliciel Hipokrates, uznawany za twórcę medycyny holistycznej, przekonywał, że na kondycję człowieka niebagatelny wpływ ma jego otoczenie. Ponadto uważał, że każdy przypadek kliniczny powinno się rozpatrywać indywidualnie, z należytą uwagą, a leczyć należy człowieka, nie chorobę.
Medycyna holistyczna – założenia
Żaden pacjent nie chce być traktowany jak „kolejny przypadek”, którego można zbyć, przepisując mu zestaw leków typowy dla danej choroby. W medycynie holistycznej na piedestale stawiany jest człowiek, a nie to, co mu dolega. Prawdopodobnie właśnie dlatego zyskuje ona coraz więcej zwolenników. Indywidualne podejście do każdego przypadku to jedno z podstawowych założeń medycyny holistycznej.
Pozostałymi równie ważnymi założeniami są:
- pacjent stanowi całość – ciało, umysł, dusza i emocje to jedność,
- pacjent jest człowiekiem, nie jednostką chorobową,
- pacjent bierze czynny udział w procesie leczenia,
- leczenie koncentruje się wokół przyczyny choroby, a nie na łagodzeniu jej objawów,
- równowaga na wszystkich poziomach życia stanowi podstawę zdrowia.
Specjaliści od medycyny holistycznej zawsze biorą pod uwagę całokształt. Poświęcają pacjentowi odpowiednią ilość czasu, aby go poznać, znaleźć przyczynę jego problemów i usunąć ją, a nie tylko złagodzić objawy, gdyż nieodpowiedni sposób leczenia sprawi, że te wcześniej czy później wrócą.
Metody leczenia stosowane w medycynie holistycznej
Pojawia się zatem pytanie, jakimi metodami leczy się holistycznie. Okazuje się, że jest ich cała masa. Medycyna holistyczna korzysta z niektórych metod medycyny naturalnej, choć w praktyce zasadniczo różni się od medycyny niekonwencjonalnej.
Specjaliści medycyny holistycznej w swojej pracy korzystają z metod takich jak:
- ziołolecznictwo,
- aromaterapia,
- hydroterapia,
- akupresura,
- akupunktura,
- homeopatia,
- chiropraktyka,
Co najważniejsze, medycyna holistyczna skupia się wokół metod, których skuteczność jest potwierdzona naukowo w odróżnieniu od medycyny niekonwencjonalnej, gdzie wykorzystywane są praktyki lecznice, których skuteczności nie udowodniono.
Metody stosowane w medycynie holistycznej pomagają przywrócić utraconą harmonię w tych sferach życia pacjenta, których nie da się uefektywnić na drodze farmakoterapii. Dlatego niektórzy podchodzą do niej dość sceptycznie. Tak czy inaczej, medycyny holistycznej nie należy mylić z medycyną alternatywną, z którą ma niewiele wspólnego.
Korzyści medycyny holistycznej
Medycyna holistyczna, tak jak każdy inny sposób leczenia, ma zarówno plusy, jak i minusy. Wszystko tak naprawdę zależy od przypadku. Czasem rzeczywiście z korzyścią dla pacjenta jest sięgać po naturalne środki, których skuteczność została potwierdzona, szczególnie gdy nie zmaga się on z groźnym schorzeniem. Przykładowo, jeśli pacjent cierpi na silne bóle kręgosłupa, zamiast łagodzić ból przy pomocy środków przeciwbólowych, lepiej uśmierzyć go przy pomocy np. masaży.
Niektóre jednostki chorobowe takie jak np. zapalenie pęcherza leczyć można sprawdzonymi ziołami, które wykazują działanie moczopędne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, czyli dokładnie takie samo, jak leki w tym konkretnym przypadku przepisywanie. Na problemy skórne sprawdza się za to okład z aloesu, naturalny tonik z rumianku, czy płukanki z pokrzywy. Dopiero gdy naturalne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, można sięgać po inwazyjne zabiegi i terapie lekami.
Medycyna holistyczna – zagrożenia
Tak jak zostało wspomniane, medycyna holistyczna nie pozostaje bez wad. Jest to szczególnie niebezpieczna ścieżka w sytuacji, gdy pacjent cierpi na poważną chorobę, która bezpośrednio zagraża jego życiu. Pacjenci często na własną rękę testują różne metody leczenia, eksperymentują i bez konsultacji z lekarzem decydują się na metodę nieskuteczną, która być może chwilowo poprawi ich samopoczucie, ale na dłuższą metę nie zadziała. W przypadku poważniejszych chorób takich jak nowotwór skutki takich działań mogą być nieodwracalne.
Przeciwnicy medycyny holistycznej jako główny zarzut przedstawiają właśnie pokusę stosowania łatwych i bezbolesnych (zwykle nieskutecznych) metod leczenia, na które przystają osoby nieposiadające wiedzy na temat tego, jak leczyć konkretną chorobę. Kiedy pacjent zauważa, że podjęta kuracja nie przynosi efektów, nierzadko na podjęcie leczenia konwencjonalnego jest już za późno, gdyż choroba zdążyła się rozwinąć. Być może gdyby stosowne leczenie zostało podjęte wcześnie, chorobę dałoby się zdusić w zarodku.
Czy warto korzystać z medycyny holistycznej?
Wybierając metodę leczenia danego schorzenia, przede wszystkim należy zachować trzeźwość umysłu. W pierwszej kolejności warto zgłębić temat i zdobyć jak największą ilość informacji z różnych źródeł na temat konkretnej terapii i dopiero na tej podstawie racjonalnie ocenić, czy jej wdrożenie może przynieść wymierne skutki.
Są sytuacje, że medycyna konwencjonalne zawodzi. Lekarz mówi, że wszelkie środki leczenia zostały wyczerpane. Wtedy być może pomóc może medycyna holistyczna. Ale bywa też odwrotnie. Dlatego nie powinniśmy ograniczać się wyłącznie do jednego nurtu leczenia.
Pamiętajmy, że poszczególne metody leczenia zazwyczaj można ze sobą łączyć. Po stosowaniu ich równolegle mogą przynieść nawet lepsze skutki, niż jakby były stosowane osobno.