Obrzęk limfatyczny to częsty problem zdrowotny, dotykający dużą liczbę osób w różnym wieku. Charakteryzuje się on nagromadzeniem płynu limfatycznego w tkankach, co prowadzi do nieestetycznego, ale przede wszystkim powodującego dyskomfort puchnięcia ciała, głównie nóg. Choć istnieje wiele metod terapeutycznych mających na celu łagodzenie tego schorzenia, coraz większe zainteresowanie wzbudza alternatywna forma leczenia – hirudoterapia, czyli stosowanie pijawek lekarskich. Dowiedz się więcej na temat samego obrzęku limfatycznego oraz mechanizmów działania pijawek stosowanych na tę przypadłość.
Co to jest obrzęk limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny to stan, w którym dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się płynu limfatycznego w tkankach organizmu, co skutkuje miejscowym obrzmieniem. Aby zrozumieć istotę tego schorzenia, warto najpierw przypomnieć, że układ limfatyczny odgrywa kluczową rolę w organizmie człowieka. Jest on odpowiedzialny za odprowadzanie płynów ustrojowych, zwłaszcza limfy, z tkanek oraz za transport substancji odżywczych, białek oraz limfocytów – komórek odpornościowych.
Gdy układ limfatyczny działa prawidłowo, płyn limfatyczny jest równomiernie odprowadzany z tkanek. Ale w przypadku dysfunkcji tego systemu może dojść do zatrzymania płynu limfatycznego w tkankach. W efekcie dochodzi do powstania obrzęku limfatycznego.
Obrzęk limfatyczny nie tylko sprawia dyskomfort fizyczny, ale także może negatywnie wpływać na psychikę pacjenta oraz prowadzić do powikłań, takich jak choćby owrzodzenia skóry czy zakażenia.
Obrzęk limfatyczny – objawy
Obrzęk limfatyczny manifestuje się przez szereg charakterystycznych objawów, które mogą znacząco wpływać na komfort życia chorego. Kluczowym symptomem jest oczywiście widoczne puchnięcie dotkniętej części ciała, najczęściej kończyn dolnych.
Warto jednak wiedzieć, że opuchliźnie w przypadku obrzęku limfatycznego może również towarzyszyć szereg innych dolegliwości. Do najczęstszych należą:
- uczucie ciężkości i napięcia w dotkniętej okolicy,
- ból lub dyskomfort w miejscu obrzęku,
- trudności w poruszaniu się,
- wzmożona podatność na infekcje skórne (owrzodzenia, cellulit),
- zmiany w teksturze skóry (stwardnienia, zgrubienia).
Dodatkowo mogą pojawić się trudności w doborze ubrań czy obuwia z powodu zmiany obwodu kończyn.
Obrzęk limfatyczny – przyczyny
Przyczyny obrzęku limfatycznego mogą być różne w zależności od tego, czy mamy do czynienia z obrzękiem pierwotnym, czy wtórnym.
Pierwotny obrzęk limfatyczny
Ten rodzaj obrzęku limfatycznego powodują zmiany wrodzone, dlatego też może pojawić się już na wczesnym etapie życia, nawet u niemowlaków. Czynnikiem wywołującym obrzęk limfatyczny pierwotny może być np. infekcja lub zmiany na poziomie hormonalnym.
Wtórny obrzęk limfatyczny
Do rozwoju wtórnego obrzęku limfatycznego dochodzi u osób, które nie są obciążone genetycznie i nigdy wcześniej nie chorowały. Przyczyną w takim przypadku może być:
- choroby żylne,
- niektóre infekcje i stany zapalne,
- choroby nowotworowe,
- uszkodzenia i urazy,
- kontuzje,
- radioterapia,
- operacje chirurgiczne,
- przewlekła nieruchomość,
- otyłość.
Jak leczyć obrzęk limfatyczny?
Leczenie obrzęku limfatycznego obejmuje szeroki zakres metod terapeutycznych, których celem jest zarówno redukcja istniejącego obrzęku, jak i zapobieganie jego nawrotom.
Wśród najczęściej polecanych metod na zastój chłonki znajdują się:
- kompresja – stosowanie specjalnych opasek lub pończoch uciskowych może pomóc w zredukowaniu obrzęku poprzez wspomaganie drenażu limfatycznego,
- masaż limfatyczny – specjalistyczne masaże mogą być skuteczną metodą w redukcji obrzęku poprzez stymulację przepływu limfy w układzie limfatycznym,
- farmakoterapia – w niektórych przypadkach stosuje się leki na obrzęk limfatyczny, np. moczopędne (diuretyki), w celu zmniejszenia ilości płynów w organizmie i redukcji obrzęku,
- ruch i aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyn dolnych, może poprawić przepływ limfy i zmniejszyć obrzęk,
- zmiany w diecie – ograniczenie spożycia soli oraz wysokokalorycznych, przetworzonych produktów spożywczych może zmniejszyć retencję płynów w organizmie, co przyczyni się do redukcji obrzęków.
Pijawki na obrzęk limfatyczny
Potencjalny środek terapeutyczny w leczeniu obrzęku stanowią również pijawki. Mechanizm działania pijawek w tym przypadku opiera się na ich zdolności do wydzielania specjalnego enzymu hirudyny, który wykazuje właściwości przeciwkrzepliwe. W ten sposób hirudoterapia może wpływać na rozrzedzenie krwi i poprawę krążenia limfatycznego, co z kolei przyczynia się do zmniejszenia obrzęków.
Ponadto produkowanym przez pijawki i znajdującym się w ich ślinie substancjom przypisuje się właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i rozluźniające mięśnie, a to dodatkowo może korzystnie wpływać na obrzęk limfatyczny. Badania naukowe sugerują, że terapia pijawkami może być skuteczna w redukcji obrzęku oraz zmniejszeniu objawów mu towarzyszących zwłaszcza w przypadkach, gdzie inne metody terapeutyczne okazują się nieskuteczne lub niewystarczające.
Istnieją jednak pewne ograniczenia związane z hirudoterapią, jak choćby możliwość wystąpienia reakcji alergicznej, dlatego też decyzja o zastosowaniu tej metody powinna być podjęta po konsultacji z lekarzem.
Przystawianie pijawek może przynieść też szereg korzyści w przypadku żylaków. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: https://euro-bion.pl/pijawki-na-zylaki-czy-warto-sprobowac/.