Czyrak to dolegliwość dermatologiczna spowodowana zakażeniem bakteryjnym mieszka włosowego. Występuje dość często i może uaktywnić się w każdym wieku. Czyraków nie powinno się bagatelizować, gdyż nieleczone lub niewłaściwe leczone mogą prowadzić do groźnych powikłań. Skuteczną, ale niezbyt znaną metodą walki z czyrakami jest hirudoterapia.
Właściwie zdiagnozowany i odpowiednio leczony czyrak nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Dlatego jak tylko zauważysz u siebie objawy czyraka, zgłoś się po pomoc do lekarza. Specjalista dobierze najwłaściwszą dla Ciebie formę leczenia. Zapytaj go o terapię pijawkową – jakie korzyści niesie i czy warto z niej korzystać w trakcie leczenia czyraków. Jeśli nie będzie żadnych przeciwwskazań, hirudoterapia może stanowić wsparcie dla konwencjonalnych metod, pomóc szybciej uporać się z problemem i zmniejszyć ryzyko rozsiana czyraków po całym ciele.
Czyrak – co to za choroba?
Mały bolesny ropny guzek, który zrobił się na skórze, to najprawdopodobniej czyrak. To określenie ropnego zapalenia mieszków włosowych i ich otoczenia, jakie robi się na owłosionych partiach skóry. Używa się go wymiennie z nazwami: ropień, wrzód oraz gronkowiec.
Zapalenie najczęściej powoduje gronkowiec złocisty. Znaczna część społeczeństwa (szacuje się, że nawet co 3 osoba!) jest nosicielami tej bakterii, nie u każdego jednak staje się to przyczyną rozwoju czyraka.
Czyrak wygląda dość niepozornie, a ze względu na swoje niewielkie rozmiary bywa lekceważony. To duży błąd, który może dużo kosztować, ponieważ to nie tylko problem natury estetycznej, wbrew temu, co myślą niektórzy. Niewyleczony czyrak może stać się przyczyną rozwoju chorób takich jak zapalenie płuc, zapalenie wsierdzia czy zapalenie szpiku, a także wielu innych schorzeń stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia.
Przyczyny czyraka
Do rozwoju czyraka prowadzi zakażenie bakteriami gronkowca, zazwyczaj wspomnianego wcześniej gronkowca złocistego Staphyloccocus aureus. Bakterie te są wszechobecne, a wiele osób jest ich nosicielami, choć nawet o tym nie wie, bo nie powodują one żadnych niepożądanych objawów. Dają o sobie znać, dopiero gdy spadnie odporność – wtedy zaczynają się uaktywniać, namnażać i rozwijać.
Czyrak – czynniki rozwoju
Czynnikami ryzyka rozwoju czyraków są m.in.:
- choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca, choroby nerek, wątroby, nowotwory),
- choroby skóry (np. atopowe zapalenie skóry, świerzb, egzema),
- niewłaściwa higiena i nieodpowiednia pielęgnacja skóry,
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych i antybiotyków,
- nieprawidłowe odżywianie,
- nadużywanie alkoholu,
- otyłość.
Objawy czyraka – jak i gdzie robią się czyraki?
Czyrak przechodzi przez kilka etapów, podczas których zmienia się jego wygląd. Najpierw na skórze w otoczeniu mieszka włosowego tworzy się naciek zapalny i mały guzek o sinoczerwonym zabarwieniu. Po kilku dniach na guzku robi się krosta, pod którą tworzy się martwica.
Z biegiem czasu krosta pęka i znajdująca się w niej ropa wydostaje się na zewnątrz. Wtedy czyrak zaczyna się goić, czasem znika całkowicie, niekiedy pozostawia po sobie niewielką bliznę. Cały proces, od momentu powstania do pełnego wygojenia, trwa od kilku do kilkunastu dni.
Miejsca preferowane przez czyraki to twarz, szyja, kark, klatka piersiowa, głowa, uszy, plecy i pośladki, rzadziej kończyny i pachy. Oprócz opisanych zmian skórnych pojawia się też obrzęk, zaczerwienienie i ból. Wszystkiemu towarzyszyć może podwyższona temperatura ciała, złe samopoczucie i bolesność węzłów chłonnych znajdujących się najbliżej czyraka.
Czyrak – kiedy do lekarza?
Po zaobserwowaniu u siebie objawów świadczących o rozwoju czyraka należy umówić wizytę u lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz rodzinny powinien doradzić, jak leczyć dolegliwość. Jeśli jednak zmiany będą mocno nasilone, w dodatku będzie ich dużo i dojdzie do ich zlewania, nie obejdzie się bez wizyty u dermatologa. Biorąc pod uwagę długi czas oczekiwania na wizytę do lekarza specjalisty, mimo wszystko warto w pierwszej kolejności skonsultować swój problem z lekarzem rodzinnym.
Leczenie czyraków
Podejście do leczenia powinno być dostosowane do liczby, rozległości i stopnia nasilenia zmian, a także ogólnego samopoczucia chorego. W większości przypadków zastosowanie znajduje leczenie miejscowe z wykorzystaniem okładów z ichtiolu i sody oraz maści z antybiotykiem. Ranę powinno się przemywać specjalnymi środkami odkażającymi lub wodą z szarym mydłem. Stosuje się też leki łagodzące dolegliwości bólowe.
Dużo bardziej skomplikowane jest leczenie czyraka gromadnego. Wtedy konieczna staje się doustna lub dożylna terapia antybiotykowa, a także chirurgiczne nacięcie czyraka i oczyszczenie rany. Interwencja chirurgiczna przy pojedynczych zmianach zazwyczaj nie jest potrzebna dlatego, że pękają one samoistnie.
Pijawki na czyraki
Główne założenie leczenia czyraka jest takie, by wspomóc oczyszczanie, a tym samym gojenie rany i nie dopuścić do rozprzestrzenienia się bakterii, a co za tym idzie, powstania nowych zmian. Bardzo dobre efekty w tym zakresie wykazuje hirudoterapia. Regularne przystawianie pijawek w 3-4 cyklach łagodzi dolegliwości bólowe, jakie dają się we znaki przy czyrakach, jednocześnie wspiera i przyspiesza gojenie.
Leczenie polega na przystawianiu pijawek w zainfekowanej okolicy. Do skóry przystawia się od 2 do 8 pijawek, które wczepiają się w skórę i wpuszczają do krwiobiegu lecznicze hirudozwiązki. Terapia pijawkowa nie boli, dlatego nie trzeba się jej obawiać.
Nie każdemu można przystawiać pijawki. Przeciwwskazaniem jest np. ciąża, menstruacja lub zakażenie wirusem HIV, dlatego wcześniej warto skonsultować możliwość odbycia hirudoterapii ze swoim lekarzem.
Jak zapobiec rozprzestrzenianiu się czyraków?
Czyrakiem nie tylko można się zarazić, ale przy nieodpowiednim podejściu jest też spore ryzyko, że rozsieje się on po ciele. Dlatego w trakcie leczenia warto przestrzegać kilku ważnych zasad:
- Nie rozcinaj, nie wyciskaj ani nie drap czyraków.
- Nie zakładaj na czyraki bandaża ani żadnych opatrunków.
- Chroń czyraki przed podrażnieniem.
- Zrezygnuj na jakiś czas z aktywności fizycznej.
- Przestrzegaj zasad prawidłowej higieny.
- Stosuj środki antyseptyczne i pielęgnuj zmieniony chorobowo obszar.
- Przestrzegaj zaleceń lekarza i stosuj przepisane przez niego leki.